Loading
svg
Open

Διαβήτης – Αυτοδιαχείριση – Αυτοβοήθεια

11/02/20211 λεπτό ανάγνωσης

Διαβήτης – Αυτοδιαχείριση – Αυτοβοήθεια

Μετά την πρώτη διάγνωση του διαβήτη πολλά αλλάζουν σε μια οικογένεια.

Όσο μικρότερο σε ηλικία βρίσκεται το παιδί που διαγιγνώσκεται, τόσο μεγαλύτερο το άγχος και βάρος που νιώθουν να φέρουν οι γονείς/κηδεμόνες του γύρω από την ορθή πρακτική και διαχείριση του διαβήτη. Ουσιαστικά σε μια οικογένεια, όπου υπάρχει παιδί που νοσεί με διαβήτη τύπου 1, καταγράφεται μια ασθένεια που χαρακτηρίζει τη συνολική ζωή και συμπεριφορά της οικογένειας.

Κατά την προσωπική μου άποψη, θα έπρεπε να θεωρείται ότι νοσούν και οι γονείς/κηδεμόνες, καθώς το βάρος της διαχείρισης του διαβήτη πέφτει εξ΄ολοκλήρου στους ώμους τους. Η εκπαίδευση και η εφαρμογή των ορθών πρακτικών γύρω από το διαβήτη αποτελούν αποκλειστικά δική τους ευθύνη (ιδιαίτερα όσο μικρότερο σε ηλικία είναι το παιδί).

Συνήθως ξεχνούμε επίσης, το ψυχολογικό βάρος και την ένταση που φέρουν οι γονείς/κηδεμόνες, ιδιαίτερα κατά το πρώτο διάστημα διάγνωσης του διαβήτη. Τα περισσότερα αρνητικά συναισθήματα που καταβάλουν τους γονείς/κηδεμόνες περιστρέφονται γύρω από ενοχικά σύνδρομα, άρνηση παραδοχής της νέας πραγματικότητας και καταθλιπτικές αντιλήψεις για το παρόν και το μέλλον της υγείας του παιδιού τους. Νιώθω δε, πως ιδιαίτερα στη χώρα μας, δεν υπάρχει η κατάλληλη στήριξη και κάλυψη των αναγκών των γονέων/κηδεμόνων στα τόσο δύσκολα πρώτα στάδια διάγνωσης της νόσου. Ιδιαίτερα στα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα, όπου λειτουργούν σήμερα διαβητολογικά κέντρα για τα παιδιά, η έννοια της θεραπευτικής ομάδας – που κατά κύριο λόγο καλείται να πλαισιώσει την συνολική συμπεριφορά του ασθενούς – είτε δεν υπάρχει, είτε δεν επαρκεί ώστε να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των ασθενών (ανάγκες τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές).

Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα, πολλές φορές, να οδηγούνται οι γονείς/κηδεμόνες προς την απογοήτευση, την κατάθλιψη, είτε ακόμη και προς ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές και στρατηγικές διαχείρισης του διαβήτη. Εκείνοι – οι γονείς/κηδεμόνες –  είναι αυτοί που έρχονται αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες καταστάσεις, με ένα νέο λεξιλόγιο και έννοιες, με νέες τεχνολογικές μεθόδους. Και όσο κανείς βιώνει με αρνητικά συναισθήματα και με αδιέξοδα την διαχείριση του διαβήτη, τόσο οδηγείται σε  λανθασμένες πρακτικές διαχείρισής του, πρακτικές και μεθόδους που συνήθως παγιώνονται για μακροχρόνια διαστήματα και εγκλωβίζουν τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά τους.

Ακόμη και το να φτάσει μια οικογένεια ή ένα παιδί στο στάδιο της αποδοχής της ασθένειάς του φαντάζει, σε πολλές περιπτώσεις, ένα ακατόρθωτο όνειρο. Εδώ όμως κρύβεται το κλειδί της επιτυχίας. Η αποδοχή της ασθένειας ως μια πραγματικότητα με πολλές παραμέτρους, είναι η αρχή της αποτελεσματικής διαχείρισης και ουσιαστικής εφαρμογής των όποιων σχημάτων θεραπείας ακολουθούνται.

Ποιος θα πρέπει λοιπόν να είναι ο τελικός στόχος της κάθε οικογένειας, των γονέων/κηδεμόνων αλλά και των γιατρών (ή της θεραπευτικής ομάδας) που εκπαιδεύουν το παιδί με διαβήτη;

Πολλαπλοί στόχοι που τίθεται εξ΄αρχής και ισχύουν για όλες τις ηλικίες διάγνωσης του διαβήτη. Έννοιες που ακούγεται εύκολες και απλές. Η αποδοχή του διαβήτη και η έννοια της αυτοδιαχείρισης και αυτοβοήθειας. Φαντάζουν και ακούγονται ως έννοιες απλές στα μάτια και τα αυτιά όλων όσων βρίσκονται έξω από αυτή την ασθένεια.

Οι περισσότεροι δε, πιστεύουν ότι είναι παντελώς εύκολο και διαχειρίσιμο. Ότι δεν χρειάζεται και μεγάλη προσπάθεια.

“Ε, καλά. Κάνεις τις ινσουλίνες σου και είσαι μια χαρά.΄”

“Σιγά το πράγμα, δεν σου κόψανε δα και το χέρι, ένα διαβήτη έχεις…..”

Είναι κάποιες από τις συνηθισμένες αντιδράσεις.

Είναι όμως μόνο αυτό; Έννοιες όπως η αυτοδιαχείριση και η αυτοβοήθεια είναι πράγματι τόσο εύκολο να τις καθιερώσει κανείς και να τις εξασκήσει; Να γίνουν μέρος της καθημερινότητας και της ζωής του; Μήπως περιλαμβάνουν κι άλλες πτυχές που πρέπει να έχουμε υπόψη μας; Μήπως δεν αποτελούν μια μοναχική διαδικασία μάθησης ή εκπαίδευσης;

Η έννοια της αυτοβοήθειας εφαρμόζεται σε διάφορα σύγχρονα θέματα κοινωνικής πολιτικής. Η κοινωνική πρόνοια, ο εθελοντισμός, η αύξηση της παραγωγικότητας, η καταπολέμηση του εγκλήματος, καθώς και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, είναι οι τομείς στους οποίους κατεξοχήν εφαρμόζονται οι αρχές της αυτοβοήθειας.

Οι βασικές αρχές που διέπουν την έννοια της αυτοβοήθειας μπορούν όμως να εφαρμοστούν και σε διάφορα άλλα σύγχρονα προβλήματα και πεδία, όπως αυτό της αυτοβοήθειας των ασθενών με διαβήτη και κυρίως των ασθενών με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου 1 (ή όπως συχνά συνηθίζεται να λέγεται στο “νεανικό διαβήτη”).

Σύμφωνα με τον Frank Riessman (εκδότης του Social Policy,- δείτε εδώ–  διευθυντής του National Self-Help Clearinghouse και συγγραφέας τριών βιβλίων για την αυτοβοήθεια), το παράδειγμα και η έννοια της αυτοβοήθειας έχουν μεταβάλλει σημαντικά την αντίληψη που υπήρχε για την ίδια την έννοια της βοήθειας.

Οι άνθρωποι που λαμβάνουν βοήθεια δεν είναι οι μόνοι που ωφελούνται από αυτή. Φαίνεται πως η παροχή βοήθειας προς τους άλλους βοηθά περισσότερο εκείνον που την παρέχει παρά αυτόν που τη δέχεται. Πάνω σε αυτή τη λογική στηρίζονται οι ιδέες για την δημιουργία ομάδων αμοιβαίας βοήθειας, όπου όσοι παρέχουν τη βοήθειά τους τελικά ευεργετούνται εξίσου (αν όχι περισσότερο) από εκείνους που τη δέχονται. Δημιουργείται με αυτό τον τρόπο ένας κύκλος μεταξύ των ατόμων που δέχονται βοήθεια και εκείνων που την παρέχουν αρχικά. Εκείνοι που αρχικά δέχονται βοήθεια καταλήγουν να παρέχουν βοήθεια σε κάποιον άλλο άνθρωπο σε μεταγενέστερο χρόνο. Αναπτύσσεται μια δυναμική μεταξύ των συμμετεχόντων που γιγαντώνει τη δύναμη της βοήθειας και αναδεικνύει κάθε συμμετέχοντα σε αρωγό βοήθειας προς τους άλλους.

Οι δέκα αρχές της αυτοβοήθειας προσπαθούν να θεσπίσουν τα διαφορετικά επίπεδα και εργαλεία της μεθοδολογίας αυτής που ως απώτερο σκοπό έχει την έμπρακτη εφαρμογή της αυτοβοήθειας από ένα όραμα σε μια πρακτική όπου η κατανόηση, η δύναμη και η ενέργεια που δημιουργούνται σε μια ομάδα οδηγεί τελικά στην επίτευξη της όποιας κοινωνικής αλλαγής και βελτίωσης.

Η αρχή των ομοτίμων-της κοινωνικής ομογένειας αναφέρεται στην απαραίτητη ομοιογένεια που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των μελών της όποιας ομάδας ώστε να γίνεται κατανοητή και λειτουργική η επικοινωνία μεταξύ τους. Σε μια ομάδα νέων για παράδειγμα είναι έντονη η κοινή γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ ατόμων της ίδιας ηλικίας παρά με την παρουσία και συμβολή μεγαλύτερων σε ηλικία προσώπων (γονέων ή δασκάλων). Όπως επίσης, για παράδειγμα, σε μια ομάδα όπου συμμετέχουν μητέρες με παιδιά που νοσούν με διαβήτη, η κοινή γλώσσα και εμπειρίες βοηθούν στην αντιμετώπιση και διαχείριση καθημερινών προβλημάτων αφού η περισσότερο έμπειρες είναι σε θέση πάντα να βοηθήσουν τις νεότερες.

Αυτοπροσδιορισμός και νέες μορφές συμμετοχής. Οι όποιες δράσεις αναφέρονται και καθορίζουν την έννοια της αυτοβοήθειας προσδιορίζονται από τα άτομα που συμμετέχουν. Έτσι, κυρίως με βάση τη δημοκρατική άμεση συμμετοχική διαδικασία, εξαλείφονται ζητήματα εξουσίας ή ελέγχου και κάθε συμμετέχοντας εστιάζει άμεσα στο είδος βοήθειας που είναι ικανή η ομάδα να προσφέρει.

Θεραπεία του αρωγού και αναδόμηση της βοήθειας. Η σύσταση και η λειτουργία της όποιας μονάδας αυτοβοήθειας χαρακτηρίζεται από την εναλλαγή των ρόλων μεταξύ ωφελούντων και ωφελούμενων. Έτσι, όσοι αρχικά λαμβάνουν βοήθεια και υποστήριξη λειτουργούν μελλοντικά ως εκείνοι που θα συνεχίσουν να παρέχουν την ίδια βοήθεια και υποστήριξη ως αρωγοί της βοήθειας προς τους άλλους. Η κυκλικότητα αυτή διασφαλίζει την συνέχιση της ομάδας στο χρόνο, καθώς όσοι ωφελούνται παραμένουν ως συνεχιστές της παροχής βοήθειας και όσο παράδοξο και αν ακούγεται ο καλύτερος τρόπος να δεχθεί κάποιος βοήθεια είναι τελικά να την παρέχει ο ίδιος.

Ο χρήστης υπηρεσιών υγείας ως παραγωγός (βοήθειας) και το κεφάλαιό του. Εδώ βλέπουμε πώς μπορεί να λειτουργήσει ο χρήστης/το μέλος που λαμβάνει βοήθεια σε μια χρονική στιγμή και στη συνέχεια τίθεται ο ίδιος ικανός να δώσει βοήθεια, σε κάποια άλλη στιγμή. Ιδιαίτερο παράδειγμα για τα άτομα με διαβήτη καθώς τη στιγμή που το άτομο κάνει μόνο του την ένεση ινσουλίνης, λειτουργεί ως μονάδα που βοηθά τον εαυτό του αλλά και παρέχει ταυτόχρονα βοήθεια (τόσο στην ομάδα που συμμετέχει και λειτουργεί ως παράδειγμα, όσο και στις υπηρεσίες υγείας του κράτους που “απαλλάσσονται” από την χορήγηση της ένεσης ινσουλίνης προς εκείνον). Ειδικά στο σύστημα υγείας μιας χώρας η αυτοβοήθεια μπορεί να λειτουργήσει ως κεφάλαιο (πόρος του συστήματος) καθώς όσοι εκπαιδεύονται να αυτοεξυπηρετούνται και να αυτοδιαχειρίζονται αποτελεσματικά τη νόσο τους, και ταυτόχρονα καταφέρνουν να βοηθούν και άλλους, αφήνουν διαθέσιμους τους εργαζόμενους στις υπηρεσίες υγείας.

Δύναμη εναντίον παθολογίας. Η δύναμη της προσφοράς και οι δυναμικές που αναπτύσσονται σε μια ομάδα όταν οι λύσεις προτείνονται και ξεπηδούν από την ίδια την ομάδα, χαρακτηρίζουν αυτή την αρχή της αυτοβοήθειας. Εδώ δεν ακολουθείται η επίλυση των προβλημάτων με την εφαρμογή των κανόνων της εξάλειψης της όποιας παθολογικής κατάστασης αλλά αναδεικνύεται η δυναμική των εσωτερικών χαρακτηριστικών κάθε ατόμου και τελικά της ομάδας, που είναι ικανή να αναπτύξει τρόπους επίλυσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα και θεσπίσουν όρους και κανόνες αλληλοϋποστήριξης βασισμένους στις δικές τους δυνάμεις και ικανότητες.

Διαβήτης Αυτοδιαχείριση Αυτοβοήθεια 3, MamameliΜη εμπορευματοποίηση. Η έννοια της αμοιβαίας βοήθειας, της αλληλοϋποστήριξης και της ενίσχυσης της αλληλεγγύης μεταξύ των ατόμων της κάθε ομάδας δεν υπόκειται σε κανενός είδους κερδοσκοπικούς στόχους/σκοπούς. Ο εθελοντικός και ανταποδοτικός χαρακτήρας της όποιας εφαρμογής της αυτοβοήθειας δεν αποτελεί εμπορεύσιμο αγαθό.

Κοινωνική υποστήριξη. Ο τελικός στόχος μιας ομάδας αλληλοβοήθειας είναι το άτομο και όσοι συμμετέχουν στην ομάδα να καταφέρουν να σταθούν μόνοι τους στα πόδια τους, να μπορούν να στηρίξουν τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά να αποτελέσουν λειτουργικά και ανεξάρτητα μέλη της κοινωνίας. Η συμμετοχή σε μια τέτοια ομάδα είναι ικανή να βοηθήσει τους μετέχοντες να ενισχύσουν τις ίδιες τους τις δυνάμεις , να ξεφύγουν από αρνητικά συναισθήματα (όπως η αποξένωση) και να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν την καθημερινότητα χωρίς άγχος.

Ήθος. Η συνολική ύπαρξη και λειτουργία της όποιας ομάδας αυτοβοήθειας δεν αποτελεί μόνο εφαρμογή ορθών και λειτουργικών διαδικασιών και πρακτικών αλλά θα πρέπει να διέπεται από έννοιες ενδυνάμωσης της αυτοδυναμίας των ατόμων, διαμοιρασμού εμπειριών και συναισθημάτων με την κοινότητα, καθιέρωση και επέκταση πρακτικών συμμετοχικής δημοκρατίας, έπαρση της πνευματικότητας και ταύτιση με ηθικούς κανόνες και πρακτικές.

Πρόταση της αυτοβοήθειας. Βασικά χαρακτηριστικά της πρότασης αυτοβοήθειας θα πρέπει να αποτελούν το γεγονός ότι η βοήθεια λειτουργεί αμφίδρομα στους συμμετέχοντες καθώς παρέχεται και λαμβάνεται ταυτόχρονα μέσα στην ομάδα. Η βοήθεια αυτή πηγάζει από άτομα που αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα (άτομα που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις), δεν είναι εξειδικευμένα άτομα στην παροχή βοήθειας (δεν είναι επαγγελματίες υγείας ή ψυχικής υγείας), οι εμπειρίες των ατόμων είναι εκείνες που καθοδηγούν τις ενέργειές τους, η συνύπαρξη σε μια ομάδα βοήθειας δεν αποτελεί σημείο στιγματισμού για κανένα συμμετέχοντα.

Εσωτερικότητα. Ο κύκλος της αυτοβοήθειας ανοίγει και κλείνει κάνοντας “χρήση”, εκμεταλλευόμενος τις εσωτερικές δυνάμεις και ικανότητες κάθε συμμετέχοντα. Εδώ δεν υπάρχουν εξωτερικές συμβουλές και εξειδικευμένες παρεμβάσεις επίσημων θεραπευτών ή φορέων. Στην αυτοβοήθεια καλούνται να αναδείξουν τα άτομα/συμμετέχοντες τις δυνάμεις και ικανότητες που έχουν ώστε να στηρίξουν και να αναπτύξουν σχέσεις εμπιστοσύνης και αλληλοβοήθειας μεταξύ τους. Η ίδια η ομάδα στηριζόμενη στις δικές της ηθικές αξίες, στην καθαρή εφαρμογή του εθελοντισμού και στις πραγματικές δυνάμεις της δημιουργεί ένα κύκλο προσδιορισμού και επίλυσης των όποιων ζητημάτων. Ουσιαστικά, λειτουργεί η αυτοβοήθεια ως αυτοθεραπεία και αυτοδιαχείριση των προβλημάτων που τίθενται.

Διαβήτης Αυτοδιαχείριση Αυτοβοήθεια 2, Mamameli

Πόσο εφαρμόσιμοι είναι τελικά αυτοί οι νόμοι της αυτοβοήθειας στην σημερινή πραγματικότητα; Σε ποιο βαθμό εφαρμόζονται ήδη στην ελληνική κοινότητα των ατόμων με διαβήτη; Πώς θα μπορούσαν να υπάρξουν (αν δεν υπάρχουν ήδη) στην σύγχρονη ελληνική κοινωνία;

Είναι ζητήματα που οφείλουν να μας απασχολήσουν όλους. Είναι χαρακτηριστικό πως η ένταξή μας σε κάποιο σύλλογο ή ομοσπονδία ατόμων με διαβήτη αποτελεί ένα βήμα προς την διαχείριση και επίλυση ζητημάτων που αφορούν τόσο την διαχείριση της νόσου όσο και τη βελτίωση της καθημερινότητας του διαβήτη. Οι σύλλογοι όμως και οι ομοσπονδίες -κατά κύριο λόγο- λειτουργούν με γραφειοκρατικές διαδικασίες που απέχουν από τις πρακτικές καθιέρωσης και ενίσχυσης των εννοιών της αυτοβοήθειας και της αυτοδιαχείρισης.

Ομάδες στα κοινωνικά δίκτυα έχουν ήδη ξεκινήσει στη χώρα μας να λειτουργούν ως προσπάθειες ενίσχυσης των αλληλέγγυων αισθημάτων μεταξύ των γονέων και ίσως των παιδιών που νοσούν με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη. Ομάδες αλληλεγγύης παρουσιάζονται επίσης, προκειμένου να ενισχύσουν την κοινότητα των ατόμων με ΣΔ1 με κατάλληλες συμβουλές και τρόπους διαχείρισης γραφειοκρατικών διαδικασιών ή και ακόμη με την δωρεάν αναδιανομή αναλώσιμων υλικών διαχείρισης του διαβήτη.

Είναι όμως αυτά αρκετά; Σίγουρα αποτελούν ένα καλό παράδειγμα ή δείγμα αν θέλετε, ατόμων που εθελοντικά προσπαθούν να αλληλοβοηθηθούν και να παρακάμψουν τις όποιες αποστάσεις ή διαφορές μεταξύ τους. Ο κοινός στόχος είναι η αλληλοβοήθεια ή τουλάχιστον αυτός εμφανίζεται πως είναι. Γκρουπ ατόμων όπως ομάδες γυναικών/μητέρων με παιδιά με διαβήτη οδηγούν τα νέα μέλη κυρίως, μητέρες με νεοδιαγνωσθέντα παιδιά, στην ενίσχυση των συναισθημάτων της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας, της παροχής διαφόρων πρακτικών πληροφοριών αλλά κυρίως της αίσθησης ότι δεν βρίσκονται μόνες τους απέναντι σε αυτή την τόσο περίπλοκη νόσο.

Κάτι τέτοιο παρόλο που αποτελεί σημείο των καιρών, ας μη ξεχνούμε ότι εμπεριέχει πολλαπλούς κινδύνους για όσους/όσες συμμετέχουν. Η ψηφιακή παρουσία ατόμων που δεν έχουν ταυτοποιηθεί καθώς και οι διαφόρων τύπων συστάσεις ή προτάσεις μεταξύ τους, που δεν ελέγχονται ή δεν συστήνονται από τους θεράποντες ιατρούς ή θεραπευτές είναι μερικοί από τους κυρίαρχους κινδύνους.

Ιδιαίτερα όμως τον τελευταίο χρόνο, και καθώς η πανδημία του COVID-19, δεν επιτρέπει τις δια ζώσεις συναντήσεις, φαινόμενα δημιουργίας ποικίλλων ομάδων στα κοινωνικά δίκτυα είναι πολύ συχνότερα. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι στις μέρες μας αποτελούν και μονόδρομο. Είναι όμως έτσι; Ή μήπως θα μπορούσε να γίνει και κάτι διαφορετικό;

Μήπως υπό την αιγίδα των θεραπόντων ιατρών και διαβητολογικών κέντρων θα μπορούσε να ξεκινήσει η σύσταση (έστω ψηφιακά) ομάδων αλληλοβοήθειας και αυτοβοήθειας; Μήπως είναι καιρός οι ομοσπονδίες διαβήτη και οι διάφοροι σύλλογοι ανά την Ελλάδα να συσπειρωθούν και να σκεφτούν ότι στην κοινή βάση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με διαβήτη ΔΕΝ θα πρέπει να υπάρχουν διακρίσεις και διαχωρισμοί; Μήπως χρειάζεται όλες αυτές οι μανούλες και οι πατεράδες να ξεκινήσουν να πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση; Μήπως επιτέλους κατανοήσουμε ότι όσα μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα από όσα μας χωρίζουν;

Ονειρεύομαι ομάδες εφήβων που κάτω από ασφαλείς ψηφιακές ομπρέλες προστασίας προσωπικών δεδομένων και ασφαλείς πλατφόρμες λειτουργίας θα μπορούν να συστήνουν ομάδες αυτοβοήθειας και να εφευρίσκουν λύσεις μόνοι τους. Ονειρεύομαι παλιές και έμπειρες μανούλες που έχουν αναστήσει τα βλαστάρια τους, να συστήνουν ομάδες αλληλοβοήθειας και αυτοβοήθειας προς τις νέες μητέρες.

Εύχομαι να υπάρχουν κι άλλοι εκεί έξω που να θέλουν να “ταράξουν τα νερά”, που να επιζητούν ασφαλείς και αξιόπιστους τρόπους να συστήσουν πραγματικές ομάδες και λειτουργίες αυτοβοήθειας και αλληλεγγύης προς τα άτομα με διαβήτη και τις οικογένειές τους.

Το θεωρητικό πλαίσιο υπάρχει εδώ και χρόνια. Το νέο ψηφιακό και τεχνολογικό περιβάλλον δίνει απεριόριστες και αξιόπιστες λύσεις. Τα επιτυχημένα παραδείγματα υπάρχουν ανά τον κόσμο σε διάφορες ομάδες αυτοβοήθειας.

Καιρός λοιπόν να εξετάσουμε αν μπορούμε σε τόσο δύσκολους καιρούς να αναζητήσουμε και να συστήσουμε λύσεις για όλους μας. Γιατί όσοι ωφελούν, ωφελούνται και εκείνοι ταυτόχρονα.

Γιατί όσοι γνωρίζουν, αποδέχονται και όσοι αποδέχονται είναι εκείνοι που πραγματικά αγαπούν και βοηθούν.

 

 

 

 

 

Ποια είναι η αντίδρασή σας;

cropped slider1 mamameli.jpg

Σοφία Τσιακάλου

Μαμά, Εργαζόμενη, Blogger | Η ψυχή του Mamameli.gr, γεμάτη ενέργεια και περιέργεια. Στόχος ζωής.. η ευτυχία!

svg

Τι σκέφτεσαι;

Εμφάνιση σχολίων / Αφήστε ένα σχόλιο

Leave a reply

svg